کمک فنرها که آن ها را ضربه گیر نیز می توان نامید، یکی از قطعات حیاتی سیستم تعلیق و فرمان خودر می باشد. به منظور عملکرد بهینه خودرو توصیه می گردد که در هر سرویس دوره ای خودرو، تایرها، ترمزها و کمک فنرها با هم چک شوند.
کمک فنرها یا همان ضربه گیرها می توانند به دو صورت مکانیکی و هیدورلیکی باشند. این قطعات در خودرو انرژی جنبشی وارد شده از طریق ضربه را به نوع دیگری از انرژی که به طور معمول انرژی گرمایی می باشد تبدیل کرده و آن را پراکنده می کنند.
در یک تعریف کلی می توان گفت: کمک فنرها قطعاتی هستند که برای کنترل حرکات نامطلوب فنر خودرو در سیستم تعلیق و فرمان استفاده می شوند.
در واقع خودرو در هنگام حرکت دارای انرژی جنبشی بوده و در طول حرکت به آن ضرباتی از سوی جاده و دست اندازها وارد می شود و در ان ایجاد حرکات لرزشی می کند. کمک فنرها این نیروهای حرکات لرزشی را کاهش داده و بدین ترتیب عمل می کنند که انرژی جنبشی دریافتی را به انرژی گرمایی تبدیل کرده و به دنبال ان این انرژی گرمایی در سیال روغنی از بین می رود.
به طور کلی این قطعه پمپ روغنی است که در بین بدنه خودرو و چرخ ها جای می گیرد. سربالایی این قطعه به بدنه که همان وزن معلق خودرو می باشد و سر پایینی آن به اکسل که نزدیک چرخ بوده و همان وزن نامعلق است، متصل می گردد.
کمک فنرها در انواع مختلفی یافت می شوند که در ادامه به آن ها می پردازیم:
کمک فنر روغنی یا هیدرولیکی
در این نوع از کمک فنرها، که از معمول ترین مدل های کمک فنر در انواع خودرو می باشد، پیستون در داخل سیلندری پر از روغن جای گرفته و در آن حرکت می کند. در هنگام وارد شدن ارتعاش یا نیرو به کمک فنر، مایع درون محفظه از طریق سوراخ های محدودی که بر روی پیستون وجود دارد، به محفظه بالایی وارد شده و بعد از باز شدن فنر، مجدد به بخش قبل باز می گردد.
کمک فنر تلسکوپی
کمک فنرهای تلسکوپی نوع خاصی از کمک فنرهای روغنی می باشند که روغن در هنگام خروج از سوراخ های بزرگتری خارج خارج می شود و در نتیجه مقاومت کمتر است، این در حالی است که موقع باز شدن کمک فنر روغن باید از سوراخ های کوچکتری عبور کند، بنابراین با مقاومت بیشتری رو به رو است. اینگونه می توان گفت که در این نوع کمک فنرها، جمع شدن به راحتی صورت گرفته و در نتیجه ضربه به خوبی جذب می شود، و این د رحالی است که در هنگام باز شدن مقاومت زیادی وجود داشته و نوسانات از بین می رود.
کمک فنر هیدروستاتیکی
مساله ای که در مورد کمک فنرهای روغنی وجود دارد این است که در زمان عبور روغن با سرعت ممکن است در کمک فنر هوا گرفته شود و یا کف ایجاد گردد. برای رفع این عیب کمک فنرهای هیدروستاتیکی در درون محفظه سیلندر گاز نیتروژن فشرده شده جای می گیرد که این گاز معمولا در کیسه لاستیکی قرار گرفته تا با روغن ترکیب نشود.
کمک فنرهای بادی
نوع دیگری از کمک فنرها از نوع کمک فنرهای بادی می باشد که در آن ها محفظه هوای فشرده آب بندی شده وجود دارد که این هوای فشرده توسط یک کمپرسور تامین می گردد. برای کنترل فشار هوای داخل سیلندر، سوپاپ های کنترل ورودی و خروجی هوا وجود دارد.
کمک فنرهای قابل تنظیم
در این نوع از کمک فنرها سنسورهایی وجود دارد که اطلاعات مربوط به سرعت خودرو، شتاب و دیگر نیروهای وارده را دریافت و پردازش کرده و به کمک آن ها باز و بسته شدن سوپاپ های ورودی و خروجی را کنترل می کند. بدین ترتیب ورود و خروج میزان روغن و یا هوا، میزان سختی کمک فنرها، با توجه به شرایط تنظیم می گردد.
کمک فنرهای اهرمی
در این نوع از کمک فنرها نیرو از طریق یک اهرم به سیلندر وارد می گردد، این اهرم به پیشتون فشار وارد کرده و باعث می گردد فنر سریع تر جمع شده و روغن به پشت ان وارد گردد. این در حالی است که در هنگام بازگشت، پیستون با سختی بیشتری روبه رو بوده و دیرتر باز می شود. این بدان دلیل است که روغن باید از سوراخ های ریزتری عبور کند تا به محفظه قبلی خود وارد گردد.
کمک فنرها در دو گردش کار می کنند:
الف: گردش فشاری: گردش فشاری زمانی است که پیستون به سمت پایین حرکت کرده و سیال روغنی را در محفظه زیر پیستون متراکم کند.
ب: گردش کششی: گردش کششی در زمان حرکت پیستون به سمت بالای لولهی فشار رخ میدهد که سیال را در قسمت بالای پیستون متراکم می کند.
همه کمک های جدید، نسبت به سرعت حساس هستند. هر چه تعلیق سریع تر حرکت کند، کمک فنر، مقاومت بیشتری از خود نشان میدهد. این مساله، کمکها را قادر میسازد تا با شرایط جاده هماهنگ شده و همه تکانهای نامطلوب ناشی از حرکت یک خودرو را، از قبیل پرش، موج، شیرجه ترمز و یا نشست شتاب، کنترل نماید.
به طور کلی وظایف ضربه گیر یا کمک فنر را به صورت زیر می توان عنوان کرد:
- کنترل مناسب اتومبیل در پیچ های تند و جلوگیری از انحراف شدید
- جلوگیری از لرزش شدید اتومبیل در جاده های ناهموار و سرعت گیر ها
- حفظ ارتفاع اتومبیل در مواقع گوناگون
- کاهش زمان توقف و خط ترمز در زمان استفاده از ترمز ها و کاهش تصادفات
خسارتی های ناشی از کمک فنر معیوب
گاهی دیده می شود که رانندگان وجود عیب در کمک فنر را نادیده می گیرند و این در حالی است که کمک فنرها نقش بسزایی در ایمنی خودرو دارند و عدم توجه به آن ها ممکن است باعث ایجاد عدم پایداری خودرو و یا در موارد شدیدتر باعث چپ شدن خودرو شود. اولین اثری که یک کمک فنر معیوب و بی کیفیت می تواند بر روی خودرو بگذارذ، کاهش کیفیت سواری و عدم آسایش مسافران می باشد. در صورت نادیده گرفتن خرابی این قطعه ممکن است آسیب هایی به دیگر بخش های خودرو مانند شاسی، کابین و یا دیگر قسمت ها وارد گردد که بدین ترتیب استهلاک قطعات خودرو را بالا می برد.
برای جلوگیری از خسارات شدید علاوه بر دقت در انتخاب قطعه باید با نشانه های خرابی این قطعه اشنا بود تا در اسرع وقت به آن رسیدگی کرد. این موارد را می توان به صورت زیر عنوان کرد:
- چک کردن فنرها و مشاهده تغییرات ظاهری
- نشت مایع درون کمک فنر
- لرزش ها و تکان های غیرعادی در خودرو
- چرخش و یا در اصطلاح رقصیدن چرخ ها
- کشیده شدن خودرو به یک سمت
- فرسایش غیرمعمول تایرها
- شنیدن صداهای غیرعادی
انتخاب کمک فنر مناسب
دقت در انتخاب کمک فنر مناسب خودرو یکی از مواردی است که حتما باید به آن توجه کرد. برای انواع خودروهای سواری همچون پراید و پژو کمک فنرهای مختلفی در دسترس می باشد. یکی از مواردی که در انتخاب کمک فنر اهمیت دارد، موقعیت و شرایط کاری خودرو است. کم فنرها با مشخصات خاص و در ابعاد و انواع مختلف تولید می شوند که با توجه به نوع خودرو، سواری و یا باری بودن ان انتخاب می گردد.
با توجه به نقش مهم این قطعه در سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو، توصیه می شود که حتما به صورت دوره ای بازدید شده و با قطعات اصلی و مورد تائید خودروساز تعویض گردد.
جهت اطمینان از خرید قطعه با کیفیت و مناسب خودرو توصیه می گردد که از برندهای معتبر قطعات یدکی خریداری شود. قطعات یدکی گروه جی آی اس پی مورد تائید خودروساز بوده و تولید شده توسط تامین کننده خط تولید خودروسازان بزرگی چون ایران خودرو و سایپا می باشد. قطعات یدکی مربوط به خودروهای پژو، پراید و دیگر خودروهای داخلی را می توانید در بخش محصولات سایت مشاهده نمائید. بخش خدمات پس از فروش گروه جی آی اس پی یکی از مزیت های این گروه به شمار می آید که همواره آماده پاسخگویی به مشتریان عزیز است.
مزیت کمک فنرهای جی آی اس پی (چرا GISP)
- دارای تائیدیه خودروساز
- تولید شده توسط تامین کننده خط تولید
- شامل خدمات پس از فروش و گارانتی محصول
- کمترین انتقال فشار و ارتعاش به کابین خودرو
- دوام بالا