سیستم جلوبندی خودرو به قسمت زیرین خودرو گفته میشود که وظیفه آن نگهداشتن وزن خودرو و ایجاد تعادل در هنگام حرکت و جهت دهی به چرخها برای تغییر مسیر خودرو است. از آنجا که خودرو یک جسم صلب بهحساب میآید، اگر سیستم تعلیق در آن وجود نداشته باشد تمامی نوسانات جاده بهصورت مستقیم به اتاق منتقل میشود.
وجود سیستم تعلیق که در واقع یکی از مهمترین و البته پر استهلاکترین قسمتهای خودرو بهحساب میآید بسیار حائز اهمیت است. در قسمت اول و دوم این مطلب به معرفی اجزای سیستم تعلیق میپردازیم و در قسمت سوم عیوب و مشکلات رایج هر بخش را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
جلوبندی خودرو چیست؟
آنچه به عنوان جلوبندی خودرو میشناسیم بخش مهمی در همه انواع وسیله است که با تفاوتهای جزیی، در تمام خودروها کارکرد نسبتا یکسانی دارد.
هر وسیله نقلیه دارای یک یا چند مولد قدرت است و حتی در دلیجان و ارابه هم اسب یا حیوانات دیگر این نیرو را تولید میکند. از طرف دیگر در حین حرکت بر روی زمین، به دلیل ناهمواریهای موجود بر روی سطح مسیر، نوساناتی به اتاق وارد میشود. در وسایل نقلیه موتوری، خود موتور در هنگام کار نوساناتی را تولید میکند که به اتاق منتقل میشود.
از طرف دیگر مسیر ناهموار نیز نوساناتی را از سمت پایین به اتاق وارد میکند. در اجسام صلب، نوسانات در طول جسم حرک میکنند و بر روی یکدیگر اثر میگذارند. اگر این فرآیند هم از سمت موتور و هم از سمت زمین ادامه پیدا کند، علاوه بر سلب آسایش سرنشینان میتواند به مرور زمان بر روی استحکام اجزای بدنه و موتور و چرخها نیز تاثیر بگذارد.
برای این منظور در تمامی وسایل نقلیه از سیستمی به نام سیستم تعلیق استفاده میشود تا این نوسانات را دفع، کم یا خنثی کند. سیستم تعلیق خودرو که از اجزای متعددی تشکیل شده علاوهبر تقسیم وزن و انرژی بین محورها، وظیفه مهم دفع نوسانات و ضربات از هر دو طرف را نیز برعهده دارد.
در ادامه اجزا جلوبندی خودرو را مرور خواهیم کرد تا در ادامه به عیب یابی سیستم تعلیق بپردازیم.
رام
رام خودرو در واقع یکی از اصلیترین اجزای جلوبندی خودرو است و اجزای دیگر جلوبندی از طریق رام به شاسی خودرو متصل میشوند. اگر از سر چرخ به داخل برویم، پلوس، سیبک، میل فرمان، طبق، کمک فنر و سگدست همگی اجزایی هستند که جلوبندی خودرو را تشکیل میدهند که همگی بهصورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق رام به شاسی خودرو متصل شدهاند.
طبق
طبق بخشی فلزی است که یک سمت آن دو سر و سمت دیگر آن یک سر دارد. وظیفه طبق برقراری ارتباط بین شاسی و اعضای سیستم تعلیق است. در دو سر طبق بوشهای محوری نصب شده است تا بتواند حرکات اجزای متحرک سیستم تعلیق را خنثی کرده و مانع از انتقال نیرو به شاسی و رام شود. بعدا بیشتر در مورد بوش طبق خواهیم گفت.
میل موج گیر
میل موجگیر یک قطعه فولادی است که در حدفاصل بین دو چرخ و بین دو طبق نصب میشود. وظیفه این میله بلند این است که تعادل فاصله بین دو چرخ را حفظ کند و در هنگام رانندگی با سرعت بالا، در هنگام پیچیدن و رانندگی در سطوح ناهموار، با ایجاد گشتاور مخالف با جهت حرکت بدنه خودرو، مانع از جدا شدن لاستیک از روی زمین شود. به ظاهر ساده و بیآلایش این وسیله نمیخورد ولی نقش بسیار مهم و کلیدی در تعلیق خودرو و به ویژه پایداری خودرو در پیچها دارد.
سگ دست
سگ دست در حقیقت نقش لولایی را بازی میکند که چرخیدن چرخها را روی محور فرمان هدایت میکند و وزن خودرو را روی چرخها میاندازد. در میان اجزای جلوبندی خودرو، دیسکها، اتصالات چرخ و توپی چرخ به سگدست متصل میشوند و سیبک فرمان به عضوی دیگر به نام شغال دست متصلاند.
وجود سگدست در جلوبندی خودرو به ثابت ماندن چرخ در یک محور و حرکت آن به چپ و راست کمک میکند و در صورت بروز هر گونه مشکل برای این عضو، چرخها از محور اصلی خود خارج میشوند و امکان فرمانپذیری از بین میرود.
سیبک
سیبک فرمان قطعهای دوار و متشکل از دو عضو با اتصال کروی است. این عضو به فرمان کمک میکند تا حرکت دورانی خود را بهصورت کنترل شده در محور مورد نظر انجام دهد. شکل دایرهای آن باعث میشود تا حرکت دوار و محوری با کمترین میزان اصطکاک انجام شود. سیبک در خودروهایی که طبق رو به بالا دارند به سمت پایین و در خودروهایی که طبق رو به پایین دارند به سمت بالا نصب میشود و به هیمن دلیل هموراه زیر بار نیروی کششی قراردارد.
سیستم فرمان
اغلب افرادی که رانندگی میکنند، لرزش فرمان خودرو را در سرعتهای بالا احساس کرده اند. این لرزش معمولا در سرعتهای بالای ۸۰ کیلومتر بر ساعت بیشتر احساس شده و زمانیکه سرعت از یک مقدار معین معمولا ۹۰ کیلومتر بر ساعت عبور میکند، کم خواهد شد یا به عبارتی از بین میرود.
البته در برخی دیگر از خودروها ممکن است که با رسیدن به یک سرعت معین لرزش خودرو آغاز شده و تا رسیدن به مقدار قبلی به کار خود ادامه دهد. به هر حال دلایل زیر میتوانند در چنین لرزشهایی نقش مستقیم داشته باشند.
- عدم بالانس در چرخها
- عدم محکم بودن پیچهای چرخ
- فرسوده شدن لاستیکها
- وجود مشکل در جلوبندی خودرو
- خراب شدن بلبرینگ
- عدم تنظیم فرمان
- مشکل در بوشهای فرمان
گاهی اوقات ممکن است که خودرو در هنگام ترمز گیری نیز دچار لرزش فرمان شود. در اینگونه مواقع مشکل چیست؟
این لرزش را شما زمانی که پای خود را بر روی پدال ترمز فشار میدهید، حس خواهید کرد. عوامل زیادی میتوانند در این لحظه نقش داشته باشند که به چند مورد آن که مربوط به جلوبندی خودرو میشوند اشاره میکنیم.
- امکان دارد که این لرزش به دلیل شل بودن پیچ چرخها اتفاق بیافتد.
- یا ممکن است که به دلیل مشکل در سیستم تعلیق منجر به این لرزش گردد.
- احتمال دارد که لنتهای ترمز به عبارتی چوب شوند.
- گاهی اوقات به دلیل شکستگی، تاب یا خش در دیسک ترمز این اتفاق خواهد افتاد.
- چنانچه اگر کمک فنر خودرو خراب شود، لرزش فرمان در هنگام ترمزگیری و ایست اتفاق خواهد افتاد.
سیستم تعلیق در جلوبندی خودرو
سیتم تعلیق خودرو در قسمت جلو مهم تر از قسمت عقب است. در ادامه به هر یک از آنها اشاره خواهیم کرد. هر یک از این موارد در کنار یکدیگر قسمت جلوبندی خودرو را تشکیل خواهند داد.
- چرخها
- کمک فنرها و فنرها
- ستونهای نگهدارنده
همانطور که میدانید سیستم تعلیق مانع از ورود ارتعاشات به داخل کابین و سایر قطعات خودرو میشود. در نتیجه این کار هدایت فرمان و سفری راحت به شما هدیه داده خواهد شد. مکان این سیستم میان شاسی و چرخهای جلوست.
اگر بخواهیم وظیفهها را در میان قطعات سیستم تعلیق تقسیم بندی کنیم، باید بگوییم که وظیفه جلوگیری از ارتعاشات توسط کمک فنرها و فنرها انجام میگیرد. وظیف بعدی مسیردهی و هدایت فرمان است که توسط چرخها و نگهدارندههای آن امکان پذیر است.
نبود این سیستم موجب لرزشهای سنگین به خودرو و سایر قطعات آن خواهد شد که به دنبال آن کاهش طول عمر قطعات و سفر طاقت فرسا به بار خواهد آمد.
یکی از مهم ترین نشانههایی که مشکل در جلو بندی خودرو را نشان میدهد، دیاگ زدن است. اغلب افراد در هنگام خرید و فروش خودرو به نشانههایی چون دیاگ زدن توجه میکنند. این عامل ناشی از عدم کیفیت در سیستم تعلیق خودرو به شمار میرود.
از طرفی با گوش دادن به صدای خودرو میتوانید تا حد زیادی متوجه مشکلات جلو بندی گردید. مشکلاتی نظیر تق تق کردن خودرو در طول مسیر میتواند نشان از مشکل در قسمت تعلیق خودرو به شمار رود.
سیستم چرخها
تا به اینجا درباره اکثر قطعات جلوبندی خودرو صحبت کردیم. حالا نوبت به چرخها و لاستیکهای جلو رسیده است. نکتهای که در آنها بسیار حائز اهمیت است، توجه به آج و ساییدگی است. در واقع اگر میخواهید از عوارض و مشکلات جلوبندی خودرو در امان بمانید باید در هنگام خرید توجه بیشتری در نوع آج، تعداد آنها در دو لاستیک، نحوه قرار گیری آنها داشته باشید. به خاطر داشته باشید که حتی نحوه قرار گیری آجها در دو تایر که میتواند در نظر شما مشکل خاصی نباشد، موجب لرزش غربیلک شود.
از نشانههای زمان تعویض تایرها یا لاستیکها میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
عمق آج
عمق آج بر روی لاستیک باید دارای یک مقدار معین باشد. مثلا به طور معمول میزان عمق استاندارد در جادهها ۱/۶ میلی متر است. چنانچه اگر در مناطق بارانی با جادههای صاف رانندگی میکنید، این مقدار باید دو برابر گردد.
برای اندازگیری عمق آج میتوانید از روشهای دقیق یا تخمینی استفاده کنید. یکی از روشهای تخمینی که نیاز به هزینه نیز ندارد، استفاده از سکه است. بدین گونه که سکه را مابین آجها گذاشته و مقدار آن را تخمین میزنید.
نوار شاخص فرسودگی
امروزه روشهای جدیدی را برای تشخیص زمان تعویض تایر ایجاد کرده اند. در لاستیکهای امروزی نوار شاخصی را به صورت عمود بر روی آج لاستیکها قرار داده شده که در لاستیکهای نو قابل مشاهده نیست. اما با گذشت زمان و استفاده از لاستیک میتوانید مشاهده کنید. هرگاه دو یا بیشتر از آن را مشاهده کردید باید به فکر تعویض آن بیافتید.
وجود هرگونه شکاف یا بریدگی
بررسی لاستیکها فقط به مشاهده آج ختم نمیگردد. بلکه بهتر است که در هنگام بررسی به کنارهها نیز نگاهی بیاندازید. وجود هر گونه شکاف یا بریدگی میتواند به عنوان هشدار عمل کند و پایان استفاده از لاستیک را به شما گوشزد نماید.
وجود برآمدگی در لاستیک
در هنگام بررسی نسبت به برآمدگیها نیز حساس باشید. هرگونه برآمدگی از سطح صاف نیز میتواند منجر به ترکیدن ناگهانی آن گردد.
لرزشهای بالا
بعد از مدتی رانندگی میتوانید لرزشهای طبیعی را از دیگر آنها تشخیص دهید. این لرزشها به دلایل گوناگونی چون بالانس نبودن تایرها، وجود مشکل در کمک فنرها یا به دلیل مشکلات در کیفیت لاستیکها بودجود آید. به همین دلیل اگر از سالم بودن کمک فنرها و بالانس تایرها مطمئن هستید، بهتر است که نسبت به تعویض لاستیک خودرو اقدام کنید.
میل تعادل خودرو
وجود این میل در جلوبندی خودرو موجب حفظ تعادل در آن میگردد. در واقع نحوه عملکرد آن به این صورت است که با چرخشی چرخ، نیرو را بین همه پیچها به طور متعادل تقسیم میکند. این میل میتواند در سر پیچها مانع از خم شدن بیش از اندازه ماشین گردد.
میل تعادل توسط دو بوش نگهداری میگردد که در صورت خرابی هر یک از آنها غربیلک فرمان دچار لرزش میگردد. به این عمل فرمان زدن هم گفته میشود.
شل شدن هریک از این قطعات میتواند موجب گیج شدن خودرو و ایجاد سر و صدا شود. به طور کلی در هنگام گیج شدن خودرو و عدم تعادل در آن بهتر است که سه مورد سیستم تعلیق، کمک فنر و فنرها را مورد بررسی قرار دهید.
بلبرینگ و توپی چرخها
یکی از قسمتهای مهم جلوبندی خودرو، بلبرینگها هستند. خرابی این قطعه میتواند مشکلاتی زیادی مانند لرزش فرمان را به همراه آورد. برای تشخیص خرابی بلبرینگ میتوانید به صداهایی توجه کنید. در واقع در هنگام خرابی بلبرینگ صدای خاصی که متمایز از صداهای دیگر است، تولید میگردد. با توجه به آن میتوان به مشکل در بلبرینگ پی برد.
کمک فنرهای جلوبندی خودرو
از مهم ترین قسمتهای جلوبندی خودرو میتوان به کمک فنرها اشاره کرد. این قطعات فواید زیادی برای خودرو داشته و از ضربات و نوسانات حاصله در طول حرکت جلوگیری میکنند. خراب یا شل بودن کمک فنرها میتواند موجب ایجاد سروصداهای زیادی در خودرو شود.
اکسل
از دیگر قطعات خودرو میتوان به اکسل اشاره کرد که به عنوان محور مرکزی چرخ یا دنده به شمار میآید. این قطعه اغلب معمولا توسط یک بوش یا یاتاقان در سوراخ چرخ یا دنده نگه داشته است و موجب چرخش فرمان به دور خود میشود.
لوازم جلوبندی اصل را چگونه تشخیص دهیم؟
لوازم جلوبندی خودرو عمدتا قطعاتی هستند که امکان تشخیص مدلهای اصلی و مدلهای غیر اصلی آنها از روی ظاهر وجود ندارد و به همین دلیل باید این قطعه را از فروشنده مطمئن خریداری کنید تا از خسارات بعدی در امان باشید.
برای خرید قطعه اصلی باید به سراغ فروشندگان معتبر قطعات یدکی خودرو بروید و قطعات عرضه شده توسط آنها را تهیه کنید. گروه GISP عرضه کننده قطعات یدکی خودرو، با کیفیت و استاندارد قطعات شرکتی خودرو است که تمام انواع قطعه یدکی خود را از تولید کنندگان مورد تایید خودروسازان تهیه میکند.
و به راحتی میتوانید قطعات یدکی ایران خودرو و قطعات یدکی سایپا را در بسته بندیهای گروه جی آی اس پی و از شبکه نمایندگیهای این شرکت تهیه کنید. برای خرید انواع قطعات یدکی پراید، قطعات پژو و قطعات یدکی سایر خودروهای ایرانی میتوانید به بخش جستجوی وبسایت مراجعه کنید.
نشانههای خرابی جلوبندی خودرو
وجود هر یک از عوامل زیر میتوانند نشان از خرابی جلوبندی خودرو به شمار آیند. در صورت مشاهده هر یک از آنها میتوانید به متخصص یا مکانیک مراجعه کنید.
سواری خشک و سخت خودرو
حسی که در هنگام رانندگی به شما منتقل میشود، میتوان به عنوان روش مناسبی برای تشخیص نوع مشکلات جلوبندی خودرو استفاده گردد. مثلا اگر در هنگام رانندگی متوجه شدید که نوع سواری به اصطلاح خشک است یا ضربات ناشی از عبور از روی ناهواریها یا سرعت گیرها به کابین خودرو منتقل میگردد، میتواند نشانه از از مشکلات سیستم تعلیق به شمار آید.
کشیده شدن خودرو بر خلاف فرمان راننده بر روی پیچها
گاهی اوقات کشیده شدن خودرو به سمت مخالف بر روی پیچها میتواند نشانه دیگری از مشکلات سیستم تعلیق به شمار آید. همانطور که در وظایف هر یک از اجزای سازنده جلوبندی خودرو نیز به آن اشاره کردیم، هدایت فرمان یکی از وظایف آنها به شمار میآید. بنابراین در صورت بروز چنین مشکلی میل تعادل را مورد بررسی قرار دهید.
نابرابری آجهای لاستیک
اگر یکبار دیگر به قسمت چرخها مراجعه کنید، متوجه خواهید شد که نابرابری آجها میتواند مشکلاتی چون عدم تعادل یا لرزش در فرمان را به وجود آورد. به همین توصیه میگردد که در وارسی لاستیکهای خودرو دقت داشته باشید. زیرا هر گونه مشکلی در آن میتواند موجب مشکل در سیستم تعلیق خودرو گردد.
روغن زدگی در کمک فنر و قطعات سیستم تعلیق
اگر میتوانید گاهی اوقات به جلوبندی خودرو و سیستم تعلیق نگاهی بیاندازید. علاوه بر بررسی سایر قطعات به کمک فنرها نیز نگاهی بیاندازید. هر گونه چربی بر روی آنها میتواند نشانهای مبنی بر نشت مایع باشد. همانطور که میدانید نشت روغن نشان از مشکل در قطعات به شمار میآید و باید تعویض گردند.
تکان دادن و شنیدن صداهای نامناسب
اگر با هر یک از نشانههای فوق روبه رو شدید میتوانید یک آزمون انجام دهید. به این صورت که در جلوی خودروی خود قرار گرفته و به کمک دو دستهایتان وزن خود را بر روی جلوی خودرو بیاندازید و چند بار تکان دهید. سپس به پشت خودرو رفته و این حرکت را تکرار کنید. چنانچه اگر خودرو بیش از ۲ یا سه بار تکان خورد، سیستم جلوبندی خودرو مشکل داشته و باید مورد بررسی قرار گیرد.
چه زمانی جلوبندی خودرو را بررسی کنیم؟
در صورت بروز هریک از اتفاقهای فوق باید جلوبندی خودرو مورد بررسی قرار گیرد. اما به طور متوسط پیشنهاد میگردد که هر خودرویی هر ۳ ماه نیاز به بررسی دارد. با انجام این کار میتوان تا حد زیادی از بروز برخی از اتفاقات جلوگیری کرد.
کدام یک بهتر است؟ تعویض قطعات یا تعمیر قطعات جلوبندی؟
در خودروهایی قدیمی این امکان وجود داشت که در صورت بروز مشکل در قسمت جلوبندی خودرو با انجام یک سری اقدامات، تعمیر شوند. اما امروزه با تولید برخی از قطعات امکان تعمیر یا چکش کاری در آنها وجود ندارد. قطعاتی مانند سگ دستهای چدنی یا سیبکهای روغنی در صورت خرابی نیاز به تعویض داشته و باید نمونه جدیدی جایگزین آنها گردد.
سخن پایانی
مطالب فوق به منظور آشنایی شما با سیستم جلوبندی خودرو آماده شده است. آشنایی با هریک از آنها میتواند از بروز برخی از اتفاقات جلوگیری کند.
چنانچه اگر هر یک از قطعات خودرو دچار مشکل بوده و نیاز به تعویض دارد، میتوانید روی جی آی اس پی حساب باز کنید. این شرکت بهترین قطعات را با بهترین قیمت در شرکت خود آماده کرده و به مشتریان خود ارائه میکند. در صورت بروز مشکل تنها کافیست که تماس بگیرید.