رینگ پیستون چیست؟
رینگ پیستون جزو کلماتی است که ممکن است وقتی برای تعمیر خودروی خود به مکانیک مراجعه می کنید، در مورد آن و خرابی های مرتبط با آن مطالب زیادی شنیده باشید.
موتور خودرو، متشکل از اجزای مختلفی است که شناخت آنها، دید وسیعی را به روی شما گشوده و برخی از آنها دیدگاه شما را در مورد رانندگی نیز عوض خواهند کرد.
دانستن در مورد قطعات اساسی و نقش آنها در کارکرد موتور که اصلی ترین عامل حرکت خودرو شماست، در لذت بخشیدن به رانندگی هم بی تاثیر نخواهد بود. با شناخت قطعات مهمی چون اجزای موتور، توانایی شما در پیش بینی آسیب ها و مشکلات آنها افزایش و در نتیجه صرفه جویی در هزینه ها و جلوگیری از صدمات بزرگتر را به ارمغان خواهد آورد.
علاوه بر شناخت قطعات، شناخت مشکلات احتمالی و خرابی های قطعات مذکور، در نگهداری خودروی ما بی تاثیر نیست و به عبارتی شناخت، یکی از مهم ترین عوامل رعایت نکات ایمنی در حین نشستن در پشت فرمان خودرو می باشد. در ادامه به یکی از پرکاربردترین قطعات موتور که علیرغم اندازه کوچک، نقش مهمی در عملکرد موتور دارد، پرداخته می شود.
در لغت، رینگ به معنی حلقه است و رینگ پیستون، به مجموعه حلقه هایی گفته می شود که بر روی شیارهایی که در پیستون تعبیه شده اند، قرار می گیرند. جنس رینگ پیستون از چدن خاکستری بوده و دارای قابلیت ارتجاعی است. این رینگ ها در مقابل حرارت، حساسیت کمی از خود بروز می دهند و تعداد آنها بسته به نوع موتور خودرو، متفاوت است؛ در موتورهای بنزینی سه الی چهار و در موتورهای دیزلی تا هفت عدد رینگ پیستون قرار دارد.
انواع رینگ پیستون
همانطور که قبلا هم اشاره شد، تعداد رینگ پیستون ها در موتور خودروها متفاوت بوده و در موتور های دیزلی تا هفت عدد نیز می رسد. این رینگ ها بر اساس عملکرد و محل قرارگیری، به دو نوع تراکم(کمپرسی) و روغنی تقسیم می شوند که در یک موتور از هر دو نوع آن استفاده می شود.
رینگ های تراکم، از خروج سوخت و هوای فشرده در زمانی که احتراق به وجود آمده است جلوگیری می کنند و مانع کاهش تراکم لازم می شوند. این رینگ پیستون ها که از جنس چدن ساخته شده و در برابر حرارت مقاومت دارند، از نفوذ روغن به محفظه احتراق نیز جلوگیری می کنند. رینگهای تراکم، معمولا در کنار هم و در شیارهای بالایی جای دارند.
اما رینگ های روغنی که در شیارهای پایینی قرار گرفته اند و معمولا دارای شیار یا سوراخ هستند، کنترل پخش روغن را بر عهده داشته و با پاک کردن روغن اضافی از بدنه سیلندر و ارجاع آن به کارتر، از مصرف بیش از اندازه روغن ممانعت به عمل می آورند.
وظایف رینگ پیستون
قطعات خودروی شما به نسبت اهمیت هریک از آنها، از حساسیت های متفاوتی برخوردار هستند؛ برخی از قطعات به عنوان امکانات اضافی و بعضی از آنها قطعات مورد نیاز برای خودرو هستند.
حساسیت برخی از قطعات تا حدی است که در صورت خرابی و یا اختلال در عملکردشان، خودروی شما از حرکت باز ایستاده و باید به سمت تعمیرگاه روانه شود و این در حالی است که با خرابی سایر قطعات غیر حساس، همچنان خودروی شما حرکت می کند و شما می توانید هر زمان که فرصت داشتید نسبت به تعمیر آن قطعه اقدام نمایید.
قطعات مربوط به موتور خودرو، جزو آن دسته از قطعات است که درست کار کردن آنها الزامی است و باید عملیات و وظایف خود را به درستی انجام دهند. مهم ترین وظیفه رینگ پیستون خودروی شما، کاهش اصطکاک و جلوگیری از فرسایش پیستون، بوش و سیلندر است که این کار را با با کاستن تماس پیستون با سیلندر یا دیواره بوش ها انجام می دهد.
عایق بندی و روغن کاری محفظه احتراق، سیلندر و پیستون و جلوگیری از ایجاد لقی و همچنین ایجاد عایق برای نفوذ آب یا ضد یخ به محفظه احتراق، از جمله مهمترین وظایف رینگ پیستون ها است. از دیگر وظایف آنها می توان به انتقال گرمای پیستون ها به قسمتی که دمای کمتری دارد،(که همان سیلندر است) اشاره کرد.
خرابی رینگ پیستون
اکثر قطعات خودرو دارای عمر استاندارد هستند و پس از مدتی ممکن است نیاز به تعمیر و یا تعویض داشته باشند. قسمتی از آنها قطعات مصرفی به شمار آمده و باید در یک دوره مشخص، چه خراب شده باشند و چه سالم باشند باید عوض گردیده و قطعه جدیدی جایگزین آنها گردد؛
اما قسمت عمده ای از قطعات وجود دارند که فقط در صورت نقص و یا خرابی، اقدام به تعویض آنها می شوند و تا ایرادی در آنها به وجود نیاید معمولا کاری برای آنها صورت نمی گیرد.
رینگ پیستون جزو قطعاتی به شمار می رود که در صورت ایجاد نقص یا خرابی تعویض گردیده و قطعه مصرفی محسوب نمی شود. وارد شدن فشار به موتور و افزایش کارکرد آن، باعث خرابی رینگ پیستون می شود و این امر باعث عدم درزگیری مناسب و نفوذ سوخت می گردد. عواملی چون جنس رینگ و کیفیت روغن استفاده شده در خودرو، در استهلاک این قطعه بی تاثیر نیست.
ایجاد فشار زیاد روی موتور، عدم تعویض روغن موتور در فواصل زمانی مشخص و تعویض نکردن فیلتر روغن به صورت منظم، از سایر دلایل خرابی و یا شکستن رینگ پیستون به شمار می رود.
در صورت شکسته شدن رینگ پیستون، صدای موتور تغییر کرده و کشش موتور کاهش پیدا می کند. شکستگی رینگ، ممکن است باعث آسیب زدن به دیواره های سیلندر شده و در نتیجه خسارات مالی بیشتری را برای شما به بار آورد.
مهم ترین نشانه شکستگی یا خرابی رینگ پیستون، روغن سوزی می باشد که با اندازه گیری و مشاهده کاهش میزان روغن موتور در هر بار تعویض و خروج دود به رنگ آبی، امکان تشخیص آن وجود خواهد داشت.
چه زمانی باید رینگ پیستون را تعویض کنیم؟
همانطور که اشاره شد، رینگ پیستون قطعه مصرفی نیست و باید در صورت خرابی یا احساس نقص در این قطعه، نسبت به تعویض آن اقدام گردد؛ و تشخیص این کار فقط از طریق مشاهده علائم خرابی میسر خواهد بود.
سرویس های دوره ای یکی از راه هایی است که می تواند عیوب و خرابی های خودروی شما را در اسرع وقت مشخص کرده و امکان اقدامات سریع قبل از بروز خسارات ناشی از افزایش صدمات را برای شما فراهم آورد. توصیه می شود انجام سرویس های دوره ای و دقت در خرید قطعات و لوازم یدکی را در اولویت امور مربوط به خودروی خود قرار دهید.
پیستون چیست؟
رینگ و پیستون از جمله قطعات ضروری موتور هستند که به صورت مکمل یکدیگر بوده و نقش مهمی را در عملکرد موتور بازی می کنند. پیستون، قطعه ای متحرک و استوانه ای شکل است که از یک طرف بسته و از طرفی دیگر باز است. این قطعه که به صورت توخالی است، با رفت و برگشت عمودی در داخل سیلندر، گازهای منبسط شده داخل سیلندر را به میل لنگ انتقال می دهد و اسباب حرکت خودرو را فراهم می نماید.
این انتقال توسط قطعه ای ذوزنقه ای شکل به نام شاتون که از فولاد ساخته شده و استحکام زیادی دارد، انجام می گیرد. یک طرف شاتون که بزرگتر است به میل لنگ و طرف دیگر آن که کوچکتر می باشد، به پیستون متصل است.
قطر پیستون باید طوری طراحی شود که از قطر سیلندر کمتر بوده و برای امکان حرکت، حالت لقی نسبت به آن داشته باشد و این فضای لقی، برای حرکت مناسب آن، به وسیله روغن پر می گردد. وزن پیستون حدود یک پوند بوده و تعداد آنها، برابر با تعداد سیلندر است؛ یعنی هرچه تعداد سیلندر بیشتر باشد، تعداد پیستون هم زیاد تر خواهد بود. تعداد پیستون ها در خودروهای مختلف، باهم متفاوت است.
هر چقدر تعداد آنها بیشتر باشند، قدرت و توان موتور بیشتر خواهد بود. لازم به ذکر است که در خودروهای دیزلی، تعداد آنها بیشتر است.
جنس پیستون ها از چدن، فولاد و یا آلومینیوم است و وزن آنها به خاطر جلوگیری از لرزش موتور، باید باهم برابر باشند. پیستون هایی که از جنس چدن هستند، اندازه بزرگتری داشته و وزن زیادی دارند و معمولا در موتورهای دیزلی از آنها استفاده می شود. شکل قرار گیری پیستون ها، بسته به طراحی انجام شده در موتور خودروهای مختلف، متفاوت است.
نقش پیستون چیست؟
پیستون یک از قطعات اساسی است که در قلب موتور خودروی شما قرار گرفته و برای دیدن آن باید سرسیلندر و درپوش سوپاپ ها باز شوند. پیستونها حرکت عمودی به بالا و پایین را داشته و با بالا رفتن، اقدام به متراکم کردن سوخت کرده و پس از انجام عملیات انفجار، به سمت پایین حرکت می کنند.
حرکت بالا و پایین آمدن پیستون، توسط شاتون به میل لنگ منتقل و تبدیل به حرکت دورانی می گردد و در واقع انرژی، تبدیل به عمل شده و به چرخ های خودرو انتقال می یابد و اولین عملیات اصلی حرکت خودرو شما به وقوع می پیوندد.
اصلی ترین قسمت های پیستون
پیستون دارای قسمتهای مختلفی است که با توجه به طراحی انجام شده در موتور، با هم متفاوت هستند؛ اما برخی از قسمتهای آن در همه موتورهای یکسان می باشند. شیار رینگ، دامنه، تاج و سوراخ گژن پین از جمله قسمتهای ثابت پیستون ها هستند.
قسمتی که با مخلوط گاز و هوا در ارتباط بوده و در ایجاد احتراق نقش دارد، تاج پیستون نامیده می شود و آن قسمت که با شاتون و نهایتا میل لنگ در ارتباط است، دامنه نامیده میشود که قطر آن، کمتر از تاج می باشد.
در قسمت بالای پیستون و جایی که به دامنه موسوم است، شیارهایی برای استقرار رینگ تعبیه شده است که به آنها شیار رینگ گفته می شود که بسته به تعداد رینگ ها، شیارهای مختلفی ایجاد گردیده است.
سوراخ گژن پین که در بین مکانیک ها به سوراخ انگشتی نیز معروف است، سوراخی است که قطعه ای به نام گژن پین در آن جای می گیرد. برای ایجاد ارتباط بین شاتون و پیستون، از این پین استفاده می شود.
انواع پیستون
همانطور که قبلا به به آن اشاره شد، رینگ و پیستون در هر موتور، با توجه به نوع طراحی آن، دارای اشکال و تعداد متفاوتی هستند. قبل از بررسی انواع پیستون، باید به این موضوع اذعان گردد که موتورهای خودروهای امروزی به دو نوع تقسیم میشوند؛
موتور های وی(V) شکل و موتورهای خطی. تعداد سیلندرها در موتورهای خطی از یک تا ۵ بوده و در موتورهای به شکل وی، تا عدد ۱۲ نیز می رسند و همانطور که گفته شد، تعداد پیستونها برابر با تعداد سیلندر در هر موتور است.
اگر پیستون ها را بر اساس نوع موتور دسته بندی کنیم، باید به دو نوع پیستون دو زمانه و چهار زمانه اشاره کنیم.
موتورهای دوزمانه که ساده تر نیز هستند، فاقد سوپاپ بوده و به ازای هر چرخش میل لنگ، مرحله احتراق یکبار صورت می گیرد. این موتور ها بنا به دلایلی همچون مصرف سوخت، صدا و آلایندگی بیشتر و همچنین ساختار فنی آن، برای خودروهای سواری کاربردی ندارند.
موتورهای چهار زمانه که کارایی بیشتری در خودروها دارند، بر اساس چهار مرحله مکش، تراکم، توان و تخلیه عمل می نمایند. در موتور های چهار زمانه، در مقابل هر دو بار چرخش میل لنگ است که یک بار مرحله احتراق صورت می گیرد.
البته موتورهای دو زمانه و چهار زمانه و به تبع آنها پیستونهای به کار رفته در طراحی آنها، تفاوتهای زیادی با هم دارند که فقط مهمترین آنها به صورت خلاصه ارائه و از ذکر همه آنها در این مقاله پرهیز می گردد.
شکل سطح بالای پیستون ها نیز بر اساس تفاوت قدرت موتور های مختلف، به سه دسته صاف، گنبدی و مقعر تقسیم شده که هر کدام تاثیر منحصر به فردی در عملکرد موتور دارند.
جنس ساخت پیستون نیز از عواملی است که باعث کارایی مختلف این قطعه کاربردی در موتور خودرو خواهد داشت. فولاد، چدن و آلومینیوم، فلزاتی هستند که برای ساخت آنها استفاده شده و هر کدام با توجه به مقاومت و میزان انعطاف و نوع موتورهای استفاده شده، مزایا و معایب خاص خود را دارند.
خرابی های پیستون
بررسی دقیق پیستونها اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار مکانیک ها قرار می دهد. در صورت خرابی در موتور خودروی شما، به احتمال زیاد پیستون ها نیز آسیب دیده اند و برای کنترل آن، پس از باز شدن موتور، علائم خرابی پیستونها با روش های آزمایشی خاصی، مورد ارزیابی قرار می گیرد.
علائمی همچون مشاهده براده های خرد شده، ترک در پیستون، تغییر رنگ تاج پیستون به رنگی مشابه قهوه ای، ایجاد لکه های سیاه، پریدگی در قسمت بالایی یا تاج پیستون، شکستگی در ناحیه حاشیه پیستون و یا شاتون و گرفتگی پیستون، از جمله علائم خرابی پیستون هستند.
برخی از علائم برای تشخیص خرابی پیستون و رینگ پیستون هستند که به صورت مشترک بوده و بدون اینکه موتور باز شود، با دیدن این علائم، حتما باید با مراجعه به مکانیک متخصص موتور، نسبت به بازدید خودرو اقدام نمایید. برای مثال می توان به روغن ریزی، روغن سوزی، صدای نامتعارف موتور و احساس جدا شدن برخی از قطعات از موتور و بیرون ریختن آنها اشاره نمود.
ممکن است برای خرابی های مذکور در پیستون، دلایل مختلفی وجود داشته باشند؛ دلایلی چون مشکل در سیستم خنک کننده، زیاد بودن لقی بین سیلندر و پیستون، لقی شاتون، بیشتر بودن سرعت انبساط پیستون، عدم روغن کاری درست پیستون، رانندگی به مدت طولانی در دور موتور بالا و استفاده از روغن نامناسب برای موتور، از مهم ترین دلایل خرابی پیستون هستند.
لازم به یادآوری است که تشخیص چنین علائمی توسط کسی که تسلط کافی به موتور خودرو نداشته باشد امکان پذیر نخواهد بود؛ به همین علت، برای بازدید موتور خودرو، فقط از افرادی که تخصص و تسلط کافی در این زمینه دارند، کمک بگیرید.
مراقبت از رینگ پیستون
با پیشرفت نوع زندگی بشر و نیاز به ابزار و امکانات تسهیل کننده زندگی، مخارج و هزینه های روزمره نیز افزایش یافته و به تدریج نقش نگهداری و مراقبت از آنچه که در اختیار داریم پررنگ تر گردیده است.
خودرو، به عنوان یک وسیله با ارزش، در ایجاد رفاه و راحتی در زندگی ما بی تاثیر نیست و با افزایش جمعیت و پدیدار شدن شهرهای بزرگ، زندگی بدون این وسیله تقریبا غیر ممکن گردیده است. نیاز به این وسیله علاوه بر استفاده آن در حیطه استفاده شخصی، در مبادلات تجاری و امور اقتصادی نیز غیر قابل چشم پوشی است؛ مراقبت و نگهداری درست، اولین گزینه برای ارزش دادن و استفاده از این وسیله ضروری است.
مراقبت از خودرو و جلوگیری از خرابی قطعات آن، امروزه به یکی از مهم ترین دغدغه های مردم تبدیل شده است و سرمایه گذاران، با احساس این نیاز جامعه که بخش وسیعی از افراد را در بر می گیرد، اقدام به تاسیس واحدهای تولید کننده لوازم یدکی خودرو نمودند. امروزه صنایع سازنده قطعات خودرو، به دلیل مصرف بسیار زیاد آن، به یکی از صنایع مهم و پر درآمد در دنیا تبدیل شده اند و قیمت های فروش آن روز به روز بیشتر و بیشتر می شوند.
یکی از راههای مراقبت از موتور خودرو و مخصوصا رینگ پیستون، تغییر در عادات رانندگی است؛ برخی از افراد با نحوه رانندگی نامناسب و فشار به موتور، باعث استهلاک این قطعات گردیده و عمر مفید آنها را به نحو قابل توجهی کاهش می دهند.
تغییر در روش های خرید قطعات ولوازم یدکی، یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در کاهش هزینه های خودرو است. برای خرید قطعات حساسی مانند رینگ پیستون، حتما از فروشگاههای معتبر خرید نموده و به علامت استاندارد و کیفیت آن دقت نمایید و به یاد داشته باشید که خرید قطعات معیوب و بی کیفیت، باعث آسیب دیدن سایر قطعات موتور خودروی شما نیز خواهد شد.
خلاصه اینکه موتور خودرو و قطعات و اجزای آنها به دلیل نقش مهم و موثر در خودرو، جزو گران ترین قطعات محسوب می شوند و برای فرار از دام هزینه های آن، راهی جز شناخت و مراقبت از آنها برای شما باقی نمی ماند.