خودروسازان ابداعات قدیمی را از بایگانی خارج میکنند
آیا شما هم فکر میکنید سیستم استارت دکمهای، تزریق مستقیم سوخت، HUD و … پدیدههای جدید در صنعت خودروسازی هستند و تنها میتوان آنها را در خودروهای امروزی دید؟ متاسفانه باید گفت در اشتباهید چون بعضی از این فناوریها گاهی بیش از یک قرن قدمت دارند و عملا استفاده از آنها در حقیقت بازگشت به فناوریهای گذشته از سوی خودروسازان است، فناوریهایی که در زمان خود چندان مورد استقبال قرار نگرفتند چون جلوتر از دوران خود بودند اما پس از سالها بار دیگر از آرشیو شرکتهای خودروسازی بیرون آمدند و با تغییراتی شاهد نصب آنها بر روی خودروهای امروزی هستیم. در این بخش پنج فناوری و سیستمی را که در چند سال اخیر بهعنوان یک نوآوری بر روی خودروها نصبشدهاند را مرور میکنیم که همگی ریشه در سالهای دور دارند.
۱٫دگمههای تعویض دنده
وقتی نسل دوم لینکلن MKZ بهعنوان مدل ۲۰۱۳ به بازار عرضه شد، انبوهی از فناوریهای و ایدههای جدید را در خود جای داده بود که یکی از آنها سیستم انتخاب دنده آن بود. در این خودرو از دستهدنده برای تعویض وضعیت دنده اتوماتیک خبری نیست و این دسته دنده جای خود را به تعدادی دگمه داده است که وضعیتهای P و N و D و … با فشردن هر یک از آنها توسط راننده قابل انتخاب است. این سیستم پیشتر در محصولات استون مارتین هم دیده شده بود اما این ایده به هیچ عنوان جدید نیست و در حقیقت یک قرن از معرفی آن میگذرد و به این ترتیب حتی پیش از اختراع جعبهدندههای اتوماتیک سیستم تعویض دنده الکتریکی وجود داشته است.
این سیستم برای اولین بار توسط شرکتی به نام Vulcan Electric Shift در سالهای ۱۹۱۳ اختراع شد و بهصورت محدودی از سوی برخی از خودروسازان کوچک مورد استفاده قرار گرفت. در این سیستم در کنار فرمان شش دگمه نصب می شد که راننده از طریق آن ها می توانست دنده های یک تا چهار، خلاص و عقب را انتخاب کند. این سیستم هرچند کارآیی داشت اما چندان گسترش پیدا نکرد و به فراموشی سپرده شد. در دهه ۵۰ کرایسلر با معرفی نسل جدید گیربکسهای اتوماتیک، ایده استفاده از دگمه بهجای دسته دنده در این گیربکسها را بار دیگر مطرح کرد و تعداد زیادی از خودروهای دهه ۵۰ و ۶۰ این برند را میتوانستید با این سیستم سفارش دهید. این سیستم حتی به شوروی سابق هم رسید و بر روی بعضی از خودروهای لوکس این کشور نصب شد.
-
تزریق مستقیم سوخت
این روزها شرکتهای خودروسازی با سروصدای زیاد موتورهای مجهز به سامانه تزریق مستقیم سوخت خود را معرفی میکنند، موتورهایی که مصرف سوخت کمتر و توان بیشتری دارند. در این سیستم انژکتور پاشش سوخت بهجای آنکه در منیفولد هوا نصب شود، بهطور مستقیم در داخل سیلندر نصب میشود و میتواند سوخت را دقیقا در لحظه مناسب بپاشد.
این سیستم هرچند پیشرفته و پیچیده به نظر میرسد اما بیش از هشت دهه از اختراع و بیش از شش دهه از نصب آن بر روی خودروها میگذرد. نخستین ایدهها از تزریق مستقیم سوخت در موتورهای دیزل استفاده شد و در حقیقت اساس کاری این موتورها از ابتدا بر تزریق مستقیم سوخت استوار بود اما استفاده از آن در موتورهای بنزینی به اواسط دهه ۲۰ میلادی بازمیگردد.
یک مهندس سوئدی به نام هسلمان در سال ۱۹۲۵ ایده استفاده از تزریق مستقیم سوخت را مطرح کرد و موتوری نیز با همین سیستم طراحی کرد. این موتور میتوانست مخلوط بسیار رقیق بنزین را مورد استفاده قرار دهد و حتی پس از روشن شدن با گازوییل هم کار کند هرچند البته این موتور فراگیر نشد. این سیستم به دلیل آنکه محدودیتهای سیستم کاربراتوری را در زمینه سوخترسانی به موتور در شرایط شتابهای بالا نداشت، در دهه ۴۰ و دوران جنگ جهانی دوم برای موتورهای هواپیماهای نظامی در آلمان مورد استفاده قرار گرفت اما این مرسدس بنز بود که تزریق مستقیم سوخت را به دنیای تولید انبوه خودرو وارد و در دهه ۵۰ میلادی این سیستم را بر روی مرسدس بنز گالوینگ نصب کرد.
البته در آن زمان و در غیاب سیستمهای الکترونیکی، تزریق مستقیم سوخت مرسدس بنز و بوش بهصورت مکانیکی بود اما کارآیی مناسبی داشت و قابل اعتماد بود. در ادامه این سیستم پس از چند سال وقفه بار دیگر از سوی ژاپنیها مورد توجه قرار گرفت و بهتدریج در قرن بیست و یکم سیستمهای الکترونیکی فراگیر شد تا خودروسازان امروزی وارث میراثی باشند که سالها تجربه را به دنبال خود داشت.
-
دکمه استارت
استفاده از دگمه استارت بهجای سیستم معمول چرخاندن سوییچ، تقریبا از قرن بیست و یکم در خودروهای لوکس آغاز شد و بهمرور به خودروهای متوسط هم رسید. شاید باور اینکه این سیستم هم قدیمی باشد دشوار است اما واقعیت آن است که سیستم استارت دگمهای چند سال قبل تولد یکصد سالگیاش را جشن گرفت!
خودروهای اولیه برای روشن شدن از هندل استفاده میکردند. این سیستم هرچند کارایی لازم برای روشن کردن خودرو را داشت اما مشکلات زیادی هم همراه آن بود. از یکسو روشن کردن موتور خودرو نیاز به نیروی زیادی داشت. از سوی دیگر استفاده از هندل خطرناک بود و حتی مواردی از مرگ و قطع عضو هم در آن زمان گزارش شده بود. به همین دلیل ایده استفاده از سیستمهای جایگزین مطرح شد تا درنهایت کادیلاک سیستم استارت برقی را در ۱۹۱۲ عرضه کرد. برای روشن کردن این خودروها راننده کافی بود یک دگمه را فشار دهد تا از طریق نیروی باتری خودرو استارت بخورد و به این ترتیب اولین سیستم استارت، استارت دگمهای بود و مفهوم سوییچ استارت بعدها مطرح شد.
بعدها این سیستم پیشرفتهای زیادی کرد اما خودروسازان پس از نزدیک به یک قرن بار دیگر به اصول اولیه کاری خود بازگشتهاند و تلاش میکنند استارت دگمهای را جایگزین سیستمهای استارت مبتنی بر سوییچ کنند. آیا نام این پیشرفت است یا عقبگرد؟!
-
خودروهای هیبرید
احتمالا حاضر نیستید این یکی را باور کنید: خودروهای هیبرید که با سروصدای زیاد و در چند سال اخیر به بازار آمدهاند از ابداعات قدیمی صنعت خودرو هستند؟! اما متاسفانه این هم کاملا درست است و بدتر از آن اینکه خودرو هیبرید حتی بیش از یک قرن قدمت دارند. وقتی خودروهای هوندا اینسایت و تویوتا پریوس بهعنوان دو خودروی هیبرید به بازارهای جهانی عرضه شدند، آنقدر شور و هیجان با خود آوردند که تقریبا هیچ خریداری به سابقه خودروهای هیبرید توجه نکرد اما نخستین خودروی هیبرید ثبت شده در تاریخ در سال ۱۹۰۱ به بازار عرضه شده است و به این ترتیب خودروهای هیبرید تقریبا قدمتی برابر با خودروهای بنزینی تولید انبوه دارند.
این خودرو Lohner-Porsche نام داشت و توسط فردیناند پورشه ساخته شده بود. این خودرو در زمان خود خودروی پیشرفتهای بود و موتورهای الکتریکی آن درون چرخها جاسازی شده بود و همین دلیل نیازی به گیربکس نداشت ضمن آنکه موتورهای الکتریکی آن میتوانستد تا ۷ اسب بخار نیرو تولید کنند. این خودرو از سیستم هیبرید سری استفاده میکرد به این معنی که موتور بنزین سوز آن به یک ژنراتور متصل بود تا بتواند نیروی لازم برای به حرکت در آوردن موتورهای الکتریکی را در زمان خالی بودن باتریها تامین کند.
در نظر بگیرید همه اینها در خودرویی متعلق به سال ۱۹۰۱ نصب شده بود که حکایت از نبوغ فردیناند پورشه دارد. این خودرو هرچند با باتریهای ۱٫۸ تنی، چندان سریع نبود اما تا سال ۱۹۰۶ تولید شد. ایده نبوغ آمیز پورشه تقریبا ۹۰ سال در گوشهای خاک خورد تا بار دیگر خودروسازان در قرن بیست و یکم همین ایده را برای ساخت خودروهای هیبرید به کار بردند.
-
نمایشگر HUD
سیستم Head-Up Display یک سیستم کاملا الکترونیکی است و نباید توقع دیدن نمونههایی از آن را در یک قرن پیش داشته باشد اما این سیستم هم کاملا کلاسیک است و حدود شش دهه قدمت دارد. در سیستم HUD اطلاعات مورد نیاز راننده بر روی شیشه جلوی خودرو منعکس میشود و به این ترتیب راننده بدون آنکه نیازی به برداشتن جهت نگاه خود از جاده به نشاندهندههای مقابلش داشته باشد میتوان اطلاعت را ببیند.
این سیستم هرچند این روزها بیشتر بر روی خودروهای لوکس دیده میشود اما اولین بار در صنایع نظامی و هواپیماهای جنگی در دوران پس از جنگ جهانی دوم دیده شد. این ایده آنقدر آیندهنگرانه بود که تا رسیدن به خودروها چند دهه زمان نیاز داشت اما سرانجام در ۱۹۸۸ به صنعت خودروسازی هم رسید و در اولدزمبیل کاتلاس ۱۹۸۸ نصب شد و بعدها به سایر محصولات جنرال موتورز هم رسید.
در آن دوران نشانگرهای دیجیتالی در حال فراگیر شدن در صنعت خودروسازی بودند و همین امر به مهندسان این امکان را داد تا از طریق تاباندن نور این نشاندهندهها بر روی شیشه جلو نخستین نمونههای HUD را عرضه کنند. امروزه این سیستم پیشرفت زیادی کرده است و در سیستم ابداعی مرسدس بنز، نمایش اطلاعات بهگونهای است که به نظر میرسد اعداد بر روی جاده به نمایش درمیآیند. اما هر چه هست، جسارت جنرال موتورز در عرضه این سیستم را نمیتوان نادیده گرفت.