خرابی در قطعه ای مانند میل لنگ که آن را به نوعی می توان ستون فقرات موتور خودرو نامید، به ندرت رخ می دهد. این در حالی است که اگر عیبی در این قطعه رخ دهد می تواند خسارت های فراوانی به بار آورد.
نقش میل لنگ در خودرو
میل لنگ را که می توان به عنوان ستون فقرات موتور احتراق داخلی به حساب آورد، مسئول عملکرد صحیح موتور و تبدیل کننده حرکت خطی پیستون ها در داخل سیلندر به حرکت دورانی می باشد. از آنجایی که این قطعات تحت بارگذاری های سیکلی قرار می گیرند، جهت تضمین عمر کاری بالا باید دارای مقاومت به خستگی بالایی باشند. همچنین ضریب انبساط حرارتی پایین و مقاومت به سایش بالا از دیگر خصوصیاتی است که در انتخاب مواد برای تولید میل لنگ در نظر گرفته می شود. این قطعه در حرکت خودرو نقش اساسی ایفا کرده و تعداد لنگهای آن متناسب با تعداد سیلندرهای یک موتور است.
خرابی میل لنگ
مساله خوبی که در مورد میل لنگ وجود دارد این است که خرابی در این قطعه به ندرت رخ می دهد. در بیشتر مواقع عیب در میل لنگ به دلیل وجود عیب در جایی دیگر بوده، به همین دلیل نیاز است که در ابتدا به دنبال این باشید که چه چیزی باعث بوجود آمدن خرابی در میل لنگ شده است. برای مثال عدم تنظیم موتور، عدم تعادل در فشار سیلندرها، کم بودن فشار روغن، استفاده از روغن غیراستاندارد، مونتاژ نادرست قطعه، وجود لقی بیش از حد میل لنگ و لقی غیر مجاز یاتاقان ها (که منجربه سائیدگی میل لنگ می شود)، باعث بوجود آمدن عیب در میل لنگ می شوند.
علی رغم اینکه خرابی در این قطعه متداول نیست، در صورتی که به هر دلیلی دچار ترک یا شکستگی شود می تواند خسارت های شدیدی وارد کند.
نشانههای خرابی میل لنگ
چنانچه اگر یکی از اتفاقات زیر برای خودروی شما به وجود آمد، میتواند نشانهای مبنی بر خرابی خودرو باشد و باید مورد بررسی قرار گیرد.
- احتمال دارد که از زیر موتور و از دو قسمت میل لنگ متوجه روغن ریزی گردید. این موضوع میتواند هم به دلیل مشکل در میل لنگ و هم به دلیل عیب در کاسه نمد باشد. به همین دلیل بررسی هر یک از آنها پیشنهاد میگردد.
- احتمال دارد که به دلیل انجام معکوس در دور موتور بالا میل لنگ شکسته شده و موتور قفل کند.
- گاهی اوقات صداهای ناهنجاری شنیده میشود که امکان دارد که به دلیل عدم رسیدن روغن، یاتاقان خراب شده باشد. این مشکل میتواند به دلیل مشکل در بالانس میل لنگ، یاتاقانها نیز خراب شود.
- صدای ناهنجاری که در سرعت بالا یا در دور موتور بالا شنیده میشود.
- گاهی اوقات در برخی از خودروها استارت خورده میشود، اما خودرو روشن نمیگردد. این مشکل ممکن است به دلیل عدم چرخش میل لنگ و قفل شدن موتور باشد.
عیوب میل لنگ
عیوب متعددی در مورد میل لنگ رخ می دهد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد خط و خراش و یا ترک های عرضی
- ایجاد سوختگی در لنگ های ثابت و متحرک قطعه
- خرابی بوش انتهای میل لنگ
- ایجاد خمیدگی و یا پیچش
- بریدن میل لنگ
- دو پهنی شدن
- تاب برداشتن قطعه
- سائیدگی و یا شکستگی
خسارتهای میل لنگ معیوب
در برخی مواقع عیوب میل لنگ قابل رفع بوده و می توان آن را تعمیر کرد. اما در مواقعی که میل لنگ دچار بریدن، سوختگی لنگ های ثابت و متحرک، ترک های عرضی عمیق و یا کوچک شدن بیش از حد شود، قطعه را باید تعویض کرد. در برخی موارد که میل لنگ دچار شکستگی می شود، میتواند خسارتهای شدیدی وارد کند، به طوری که حتی ممکن است نیاز باشد موتور را به طور کامل تعویض نمائید. به همین دلیل زمانیکه این قطعه دچار مشکل میشود، ابتدا باید دلیل بوجود آمدن آن عیب را یافته سپس با توجه به نوع عیب در مورد آن به درستی تصمیمگیری کرد تا از وارد آمدن خسارت های بیشتر جلوگیری کرد.
عواملی که موجب خرابی میل لنگ میگردد
انجام هر یک از موارد زیر میتواند در خرابی میل لنگ نقش داشته باشد. به منطور جلوگیری از آن به نکات زیر توجه کنید:
- از روغن موتورهای نامرغوب استفاده میشود: شرکتها یا کارخانههای زیادی هستند که روغن موتور تولید میکنند. اما متاسفانه تنها تعداد اندکی از آنها هستند که از مواد باکیفیت در تولیدات خود استفاده میکنند. روغن موتورهای نامرغوب میتواند طول عمر خودرو را کاهش داده و باعث بروز خسارت خودرو گردد.
- تعویض دیرهنگام روغن موتور: برخی افراد بدون توجه به روغن موتور، رانندگی کرده و به مسافرت میروند. در حالیکه روغن موتور باید به صورت دورهای مورد بررسی قرار گرفته و تعویض گردد.
- کم شدن مقدار روغن موتور: گاهی اوقات بنا به دلایلی چون نشتی یا سوراخ شدن، حجم روغن موتور کم میشود. این موضوع میتواند موجب خسارت به میل لنگ گردد.
- اویل پمپ یا پمپ روغن خراب گردد: عدم پمپاژ روغن یا اخلال در انجام آن میتواند به دلیل خرابی پمپ روغن یا اویل پمپ باشد. این موضوع نیز میتواند یک اخطار یا خطر برای میل لنگ به حساب آید.
- معکوس دادن در دور موتور بالا: هنگامیکه دور موتور بالاست، توصیه میگردد که دنده معکوس انجام نگیرد.
- قطعات یدکی نامرغوب: علارقم رعایت موارد فوق، تا مادامیکه از قطعات یدکی مناسب استفاه نشود، خطر و خسارت برای خودروی شما وجود خواهد داشت. قطعات یدکی نامرغوب طول عمر کوتاهی داشته و در اثر یک حادثه خراب یا شکسته میگردند.
اجزای تشکیل دهنده میل لنگ
اجزای تشکیل دهنده میل لنگ در خودروها به شرح زیر میباشد:
- محور اصلی
- محور لنگ زدن
- وزنه تعادل
- قسمتهای متحرک
- قسمتهای ثابت
قطعات متصل به آن
- پولی
- فلایول
- یاتاقان
- چرخ دنده بادامکی
- شاتون
- پیستون
- گژن پین
ساختار میل لنگ
به طور کلی میل لنگ خودرو از یک تکیه گاه و تعدادی لنگ متحرک تشکیل شده است. در یک از سر آن قطعه ای به نام فلایول وصل شده که وظیفه دفع ارتشاعات ناشی از آن را به عهده دارد. در طرف دیگر آن چرخ دنده ای نصب شده که موجب چرخش میل بادامک میشود. در قسمت جلویی چرخ دنده یک پولی نصب است. این قطعه دینام، پمپ هیدرولیک، کولر و واترپمپ را به حرکت در میآورد.
در میل لنگها برای متعادل سازی در برابر فشار، روان سازی و افزایش حرکت دور موتور از وزنههای استفاده میشود. به خاطر داشته باشید که با افزایش طول میل لنگ تعداد تکیه گاهها نیز افزایش مییابد و دور موتور نرمتر خواهد شد و در پی آن تعداد تابها نیز کمتر خواهد شد.
وظیفه میل لنگ در خودرو
میل لنگ یکی دیگر از قطعات ماشین به حساب میآید که وظیفه به حرکت درآوردن خودرو را دارد. وظیفه این قطعه این است که با اتصال لنگهای آن به پیستون، حرکت خطی آن را به حرکت دورانی تبدیل کند. در خودروهایی با موتور خطی تعداد لنگها برابر با تعداد سیلندرها و در خورجینیها تعداد آن تقریبا برابر با نصف تعداد سیلندرها خواهد بود. ( در ادامه به طور مفصل درباره موتور خطی و خورجینی توضیح میدهیم.)
دلیل تولید و تهیه پیشرانههای هشت سلیلندر به صورت خورجینی، کاهش طول میل لنگ و جلوگیری از تاب در هنگام گرم شدن موتور میباشد.
پیشرانه چیست؟
پیشرانه یکی از اجزای اصلی در خودرو به شمار میآید. وظیفه این قطعه تبدیل انرژی شیمیایی به کار مکانیکی است.
مقایسه موتورهای خطی با موتورهای خورجینی
در مطالب فوق به دو موتور خورجینی و موتور خطی اشاره کردیم. فکر کردیم که شاید برخی افراد هنوز با تفاوتهای این دو آشنا نباشند. به همین منظور در این بخش به طور خلاصه به آنها میپردازیم.
همانطور که در نوشتههای فوق به آن اشاره کردیم، تعداد لنگهای موتور خطی برابر با تعداد سیلندرها و در خورجینی برابر با نصف آنها است. در میل لنگها برای متعادل سازی در برابر فشار پیستون و شاتون از وزنهایی استفاده میشود؛ این موضوع سبب شده است تا در موتورهای خورجینی در حرارتهای بالا تعداد و میزان تاب کاهش پیدا کند.
موتورهای خورجینی در خودروهای جدید بیشتر یافت شده و به شکل V انگلیسی قرار داده میشوند. این کار به منظور هر چه کوچک سازی موتور انجام میگیرد. میتوان این آرایش را در خودروهای ده، هشت یا شش سیلندر مشاهده کرد.
موتورهای خطی از قدیمیترین موتورها به شمار میآیند. آرایش سیلندرها در این نوع از آنها به صورت ایستاده است که در پیشرانههای ۴ سیلندر بدین گونه است.
انوع میل لنگ
میل لنگهای خودرو در دو مدل زیر تولید و تهیه میگردد.
- تخت: این نوع از میل لنگها به دلیل شکل مقطعی خود که تخت است، به این نام شناخته میگردد. میل لنگهای تخت اولین و قدیمیترین میل لنگی است که در خودروها استفاده شده است. اما علارقم تولید میل لنگهای جدید، از آن در برخی از خودروها نظیر خودروهای ۲٫۵ لیتری استفاده میگردد. در خودروهای با میل لنگ تخت، دو عدد یاتاقان با فاصله ۱۸۰ درجه از یکدیگر قرار گرفته اند. در این نوع از آنها از وزنههای تعادلی استفاده نمیشود، به همین دلیل وزن پایین تری داشته و در خودروهایی که دور موتور بالا دارند، مناسب خواهد بود.
- ضربدری: مدلهای ضربدری نوع جدیدی از آنها به شمار میآیند که اغلب در خودروهای آمریکایی کاربرد دارند. در این نوع از میل لنگها به دلیل شکل ضربدری وزنههای تعادل قرار داده شده است. این اقدام موجب تعادل موتور گشته، ضربههای ناشی از چرخش میل لنگ را کاهش داده و از حرکاتهای بالا و پایین جلوگیری میکند.
ضربدری یا تخت؟ کدام یک مناسب است؟
اگر یک بار دیگر ویژگیهای هر یک از آنها مرور کنید، متوجه وزنه تعادلی خواهید شد. در برخی از خودروهای قدرتمند که دور موتور بالایی ندارند، از میل لنگهای ضربدری با وزنههای تعادل که افزایش جرم پیچشی را به همراه دارد، استفاده میشود. اما این موضوع در خوروهایی با دور موتور بالا کمیمتفاوت است. در واقع در این نوع از آنها سرعت خودرو بالاتر خواهد بود و مجبور به استفاده از مدل تخت که بدون وزنههای تعادل هستند، استفاده کنید.
چند نکته مهم در هنگام خرید
رعایت هر یک از موارد زیر میتواند شما را در انتخاب بهتر و دقیقتر راهنمایی کند. برای اطلاع از آنها همراه ما باشید.
- قیمت: معین کردن بودجه میتواند محدوده و تعداد محصولات را برایتان مشخص کند. بر این اساس تنها قطعاتی که قادر به پرداخت هزینه آن هستید، در گروه بررسی قرار خواهند گرفت. در واقع با توجه به میزان بودجه ابزارهایی که بیشتر از مقدار تعیین شده هستند، به طور خودکار حذف خواهند شد. بنابراین عملکرد شما در انتخاب به مراتب راحت تر از قبل خواهد بود.
- نوع: همانطور که گفتیم، میل لنگها در دو نوع ضربدری و تخت تولید میگردند. در اغلب افراد قدرت و سرعت خودرو از اهمیت بالایی برخوردار است. هر یک از آنها با توجه به اولویت سنجی که انجام میدهند، اقدام به انتخاب میل لنگها میگیرند. اگر اولویت شما قدرت است، میل لنگها ضربدری گزینه مناسبی خواهد بود. اما اگر به منظور استفاده در خودروهای مسابقه ای و سرعتی اقدام به خرید کرده اید، به دنبال میل لنگهای تخت در بازار باشید.
- جنس: میل لنگهای خودرو از فلز فولاد با فلزات دیگر مانند کروم، وانادیوم، کربن و نیکل ساخته میشود که بهترین نوع آن ترکیب فولاد با وانادیوم یا کروم است. انتخاب دیگر اجناس میتواند موجب کاهش طول عمر میلنگ گردد یا به در کوتاه مدت شکسته شود و منجر به خسارت خودرو شود.
- برند: از مهم ترین نکاتی که در خرید لوازم یدکی بر روی آن تاکید میگردد، انتخاب از میان محصولات برند است. در واقع همانطور که بارها گفته ایم، شرکتهای برند با تلاش و تجربه امتحان خود را پس داده اند. خرید محصولات بی کیفیت میتوانند وقت و بودجه تعیین شده شما را تلف کنند.
- گارنتی: گارانتی یک ضمانت نامه از طرف شرکت تولید کننده است. در واقع اغلب شرکتهایی که از کیفیت محصولات خود مطمئن هستند، ضمانت نامه را تنظیم میکنند. در واقع این شرکتها هیچگاه اعتبار و زحمات چندین ساله خود را با محصولات بی کیفیت زیر سوال نخواهند برد.
- خرید از مراکز معتبر: وجود قطعات تقلبی که کاملا مشابه قطعات اصلی ساخته شدهاند، میتوانند انتخاب و خرید را کمیبا مشکل روبه رو کنند. اغلب افراد عادی در انتخاب این قطعات دچار چالش شده و چه بسا که نوع تقلبی را خریداری میکنند. اما مراجعه به مراکز معتبر میتواند تا حد زیادی شما را راهنمایی و کمک کند. جی آی اس پی یکی از معتبر ترین مراکز فروش قطعات یدکی به شمار میآید که با کیفیت ترین محصولات را بدون واسطه از تولید کننده تهیه کرده و با کمترین قیمت به شما عرضه میکند.
روش و نحوه سخت کاری در میل لنگ
از جمله روشهایی که به منظور سخت کاری میل لنگ انجام میگیرد عبارت اند از
- آبکاری
- حرارتی
- سمانتاسیون
محورها را توسط روش القایی را سمانتاسیون تا عمق مشخصی سخت کاری میکنند. پس از انجام این اقدامات نوبت به سنگ زنی یا صافکاری میرسد. در نهایت برای کاهش اصطکاک پولیش گری انجام خواهد شد.
قابل به ذکر است، امروزه نحوه سخت کاری سطحی با روشهای دیگری انجام میگیرد. در ادامه به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم.
مثلا در یک روش ابتدا با افزایش دمای گاز نیترات به ۵۸۳ محور را به آن نزدیک کرده و فولاد نیتروژن را تا عمق معین و کمیجذب میکند. در این مرحله محور به شدت سفت و محکم میگردد که به لایه سفید معروف خواهد بود. برای افزایش سطح استحکام میل لنگ، دمای آن را پایین نگه داشته و پولیش آغشطه میگردد.
در روش دیگر در ابتدا میل لنگ در معرض نمک مذاب قرار داده شده و سپس تا عمق۰۳/۰ میلی متری سخت میگردد و تغییر رنگ به خاکستری میدهد.
روشهای دیگری نیز وجود دارد که از مادههایی نظیر نیکل یا کروم استفاده میگردد.
نحوه خروج گازها از محفظه
با انجام حرکات میل لنگ گازهایی در محفظه ایجاد میگردد. تجمع آنها میتواند موجب ریزش روغن گردد. به همین دلیل باید روش یا راه حل مناسبی را برای تخلیه آنها فراهم گرد. در خودروهایی که در آنها از موتورهای قدیمیاستفاده شده است، این گازها توسط یک لوله به بیرون تخلیه میگردند.
اما در خودروهایی با پیشرانههای جدید، در ابتدا گازها از یک صافی عبور داده و سپس توسط مکش پیستونها به سمت سیلندرها رفته و در نهایت در موتور خودرو سوازنده میشود. با انجام این روش گازها هدر نمیروند و مانع از آلودگی هوا میشوند. همچنین راندمان موتور نیز افزایش مییابد.
روشهای نگهداری از میل لنگ و افزایش طول عمر آن
- از اولین اقدامات در نگهداری میل لنگ روغن استفاده از روغن موتور با کیفیت است.
- لطفا زمان تعویض روغن موتور وفیلتر روغن را به خاطر داشته باشید. تا بصورت دوره ای تعویض گردد.
- نسبت به روشن شدن چراغ روغن موتور حساس باشید و موضوع را بررسی کنید. در ابتدا میتوانید از سلامت اویل پمپ مطمئن گردید.
- تاحدالامکان از دنده معکوس کشیدن خود داری کنید. دنده معکوس ناگهانی میتواند آسیبهای جدی به میل لنگ خودرو وارد کند.
- به موتور خودرو فشار وارد نکنید.
- در صورت مشاهده هر گونه نشتی نسبت به بررسی هر چه زودتر آن اقدام کنید. برای حل آن میتوانید کاسه نمدها را تعویض کنید.
خرید بهترین میل لنگ
همانطور که در نکات خرید نیز به آن اشاره شد، وجود محصولات تقلبی و بی کیفیت که کاملا شبیه به محصولات اصلی ساخته شده است، انتخاب و خرید را با چالش روبه رو کرده است.
به همین دلیل این روزها خرید از مراکز معتبر و برند بیش از پیش توصیه میگردد. شرکت جی آی اس پی یکی از بهترین ارائه دهندگان لوزام یدکی خودروهای داخلی و خارجی به شمار میآید. شما میتوانید قطعات یدکی خودرو اعم از محصولات سایپا، ایران خودرو و دیگر شرکتهای خودرو سازی را از سایت GISP تهیه و خریداری کنید.